Een flink aantal jaren geleden was cloud computing een hype – er werden gouden bergen beloofd – en bestond er bij zowel consumenten als bedrijven nog de nodige koudwatervrees voor cloudtoepassingen. Maar tegenwoordig is cloudcomputing de standaard in ICT. In dit artikel: wat is cloudcomputing, hoe zit het met de kosten en flexibiliteit, en wat is het risico van cloud lockin?

 

NIST, het Amerikaanse National Institute of Standards and Technology, een wetenschappelijke instelling die onder de Amerikaanse federale overheid valt, heeft een heldere definitie van cloudcomputing. NIST stelt: ‘Cloud computing is a model for enabling ubiquitous, convenient, on-demand network access to a shared pool of configurable computing resources (e.g., networks, servers, storage, applications, and services) that can be rapidly provisioned and released with minimal management effort or service provider interaction.’

In normaal Nederlands zou je kunnen zeggen dat clouddiensten:

• direct zijn te gebruiken;
• onderdeel vormen van een gedeelde set aan IT-voorzieningen;
• direct verkrijgbaar zijn zonder tussenkomst van een derde;
• snel en onbeperkt schaalbaar zijn;
• en tot slot transparant zijn in gebruik en kosten, waarbij je betaalt naar gebruik.

Ook in normaal Nederlands: cloudcomputing komt neer op het gebruik van rekenkracht en opslagcapaciteit op computers die niet van jou zijn en ook niet in jouw gebouw staan. Application service providers (ASP’s) zijn voorlopers van cloud computing en ook SaaS (Software-as-a-Service) is een vorm van cloudcomputing.

Tot zo ver de theorie….

In de praktijk beantwoorden cloudtoepassingen van leveranciers niet altijd aan deze vijf punten. Daardoor kunnen kosten bijvoorbeeld hoger uitvallen dan begroot. Ook ontbreekt in de NIST-definitie het vrije verkeer van data van de ene naar de andere cloud, hetgeen in de praktijk vrijwel onmogelijk is. Kortom, de cloud heeft naast sterke punten ook een aantal belangrijke beperkingen.

De enige échte cloudpropositie is de zogenaamde public cloud. Die voldoet het meest aan de vijf kenmerken. In de publieke cloud bieden zogenaamde hyperscalers zoals AWS of Microsoft hun diensten aan. Bij de publieke cloud deel je de capaciteit met andere gebruikers. IT-dienstverleners gebruiken naast het concept ‘publieke cloud’ ook begrippen als ‘private cloud’ (een deel van een extern datacenter dat je als bedrijf exclusief kunt gebruiken) en ‘hybrid cloud’ (een mengvorm van publieke en private clouddiensten).

IT-dienstverleners en applicatie-leveranciers hebben vaak ook een eigen cloudomgeving. Steeds vaker echter haken zij aan op de diensten van hyperscalers en bouwen ze hun eigen cloudomgeving af.

Ecosystemen

De hyperscalers Amazon Web Services (AWS), Google Cloud en Microsoft Azure hebben beiden een uitgebreid ecosysteem aan partners en oplossingen van partners waarbij integraties tussen verschillende applicaties en platformen vooraf allemaal geregeld zijn. Ook IT-dienstverleners (denk aan Accenture, Capgemini, T-Systems of IBM) bieden dit soort ecosystemen aan.

Daarnaast hebben aanbieders van cloudgebaseerde contactcentersoftware hun eigen ecosystemen. Denk aan Genesys dat een suite aan oplossing heeft, maar ook allerlei apps en API’s heeft klaarstaan om te kunnen integreren met applicaties van derden, op het vlak van data, CRM, ERP, spraaktechnologie, WFM of social media. Ook aanbieders van specifieke deelapplicaties (spraaktechnologie, WFM, CRM) laten deze API’s nadrukkelijk zien.

De cloud is in opmars

In 2016 deed RightScale onderzoek onder 1060 technische professionals. Daaruit kwam naar voren dat 77 procent van de bedrijven gebruik maakte van private clouds en dat 82 procent van de ondernemingen een hybride cloud strategie hanteert. Daarbij had slechts 38 procent van de bedrijven duidelijke richtlijnen op het gebied van cloud governance.

Inmiddels gaan steeds meer bedrijven over naar publieke clouddiensten en wordt de private cloud vooral nog gebruikt voor gevoelige data en applicaties. In de praktijk kiezen bedrijven hierdoor nog steeds voor een hybride- of multicloud. Dit blijkt uit onderzoek naar de inzichten van IT-besluitvormers wereldwijd over de grootste tech-trends van datacenterbedrijf Equinix en uit verschillende analyses uit de coronaperiode. De laatste jaren is de cloudadoptie flink toegenomen.

Cloudtoepassingen hebben ook beperkingen

De NIST-definitie van cloud wordt door bedrijven vaak vertaald in voordelen voor bedrijven. In de praktijk blijkt echter dat veel cloudaanbieders ‘directe beschikbaarheid’ en ‘flexibel op- en afschalen’ niet kunnen waarmaken.

Beperking 1: op- en afschalen kost tijd

Bij iedere migratie naar de cloud is tijd nodig voor het klaarzetten van (extra) hardware, het migreren van data en/of applicaties, het inrichten van de functionaliteiten van cloudtoepassingen en het integreren en koppelen van applicaties. Je zult als gebruiker moeten nagaan bij jouw leverancier wat er allemaal wel en niet mogelijk is en wat de rol van tijd en geld hierbij is.

Beperking 2: pay per use is vaak toch een bundel

Daarnaast hanteren veel cloudaanbieders voorwaarden waarbij je moet betalen op basis licenties per gebruiker per maand, soms zelfs in pakketten met begrensde aantallen. Dat is anders dan alleen betalen voor wat je gebruikt. Omdat cloudaanbieder maatregelen moeten nemen als een klant plotseling bijvoorbeeld het aantal gebruikers van een applicatie wil verdubbelen, stellen ze eisen aan op- en afschalen en betaalmodellen.

Beperking 3: cloud is geen universeel concept

Of in andere woorden: de ene cloud is niet gelijk aan de andere cloud. Dat betekent concreet dat het niet mogelijk is om zo maar applicaties en/of datasets van het ene naar het andere cloudplatform te verplaatsen, bijvoorbeeld omdat je van leverancier of van IT-dienstverlener wil veranderen. Een Avaya-applicatie die in de cloud van AWS draait, zit anders in elkaar dan een Avaya-applicatie die in Azure of in de Google-cloud draait. Deze cloud lockin kan gevolgen hebben voor je bedrijfsvoering. Er zijn leveranciers die services hebben ontwikkeld voor deze cloudoperabiliteit.

Wie wel wil veranderen van cloudplatform of van leverancier, moet hiervoor tijd en (veel) geld uittrekken. Wie dit niet wil, moet vooraf nadenken over wat er gebeurt als een aanbieder van een cloudapplicatie wordt overgenomen, de producten wil aanpassen of stopzetten of de leverancier dreigt om te vallen. Zorg, voordat je naar de cloud gaat, dus voor een plan B; naast een uitwijkcentrum moet je nu dus ook denken aan uitwijksoftware.

Beperking 4: one size fits all

Een belangrijke eigenschap van cloudtoepassingen is het standaardkarakter. Software-updates worden automatisch doorgevoerd en gelden voor iedereen. Omdat de software niet in eigen huis staat, kan je upgrades en updates niet negeren of weigeren.

De aangeboden functionaliteiten zijn in de kern voor iedereen hetzelfde – bij het gebruik van cloudapplicaties geldt ‘one size fits all’, ook al zijn veel bedrijfsapplicaties zeer uitgebreid. Omdat je niet de software kunt aanpassen, word je soms gedwongen je processen aan te passen.

Wanneer bedrijven bovenop de standaardmogelijkheden toch extra functionaliteiten willen, dan moeten ze kiezen voor extra applicaties, hetgeen de complexiteit van het IT-landschap weer kan vergroten.

Aanbieders van cloudtoepassingen verschillen ook in innovatievermogen en -tempo. Leveranciers van cloudapplicaties hebben daarnaast te maken met arbeidsmarktkrapte, wat impact kan hebben op de ontwikkelagenda en het vermogen om klanten te helpen bij integraties of implementaties. Dergelijke projecten kunnen heel snel gaan, maar je kunt ook op een wachtlijst belanden. (Ziptone/Erik Bouwer)

Dit artikel kan worden aangevuld en maakt deel uit van het Ziptone Dossier Cloud

Dossier, Featured, Kennisbank, Technologie