De EU heeft als doel dat alle burgers in Europa in 2030 beschikken over een digitale portefeuille of e-wallet. In 2025 komen de eerste toepassingen beschikbaar. De mobiele telefoon moet onderdak gaan bieden aan deze e-wallet.

 

Wie zaken wil doen met de overheid, moet zich identificeren met paspoort, rijbewijs of ID-kaart. En wie zorg nodig heeft, moet gegevens van de verzekeraar kunnen overleggen. Voor een inkomensverklaring of een kopie van je schooldiploma moet je weer andere wegen bewandelen.

DigiD, iDin, identifiers, authenticators, eHerkenning – allemaal nodig voor bepaalde doeleinden, maar niet geschikt buiten Nederland. Versnippering is niet alleen bij deze tools aan de orde. Ook onze persoonlijke gegevens staan overal en nergens;  burgers en consumenten hebben vrijwel nooit een goed overzicht.

De Europese digitale identiteit komt er aan

De Europese digitale identiteit, of e-wallet, een initiatief van de EU, moet vanaf 2030 burgers en bedrijven in staat stellen zich veilig en gemakkelijk digitaal te identificeren bij zowel openbare als particuliere diensten binnen de EU. Concreet betekent dit dat Europese burgers op hun smartphone een digitale portefeuille krijgen waarmee ze zich kunnen identificeren, maar ook persoonlijke gegevens van verschillende instanties kunnen ophalen en bewaren. Denk aan je rijbewijs, gegevens van het UWV, de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), je zorgverzekeraar en nog veel meer.

Nooit meer een kopie opvragen of achterlaten

De e-wallet kan je gebruiken voor allerlei zaken: voor reisdocumenten, medische zorg en het openen van een bankrekening. Op termijn gaan de e-wallets ook een rol spelen bij allerlei transacties, zowel online als in de fysieke wereld. Zo is het de bedoeling dat je straks nooit meer een kopie van je paspoort (of het origineel) achter hoeft te laten: een vinkje in je e-wallet aanzetten volstaat. Hetzelfde geldt voor het huren van een auto: de e-wallet stelt je in staat de juiste gegevens te delen, zonder dat er een fysieke kopie van het rijbewijs moet worden afgegeven.

Veel gemak, veel vragen over de e-wallet

Ondanks het hoge tempo waarmee de EU (en Nederland) aan de realisatie van de e-wallets werkt, zijn er nog veel onduidelijkheden. De eerdergenoemde pilots moeten bijdragen aan meer duidelijkheid over de werking, de financiering en de opslag (en beveiliging en recovery) van gegevens. Maar twee dingen staan vast. Zo maakt de e-wallet onze samenleving nog digitaler. En de e-wallet zal naast meer gemak en minder papierwerk ook voor veel vragen van burgers en consumenten gaan zorgen.

99,5 procent uptime

Het idee van een Europese digitale identiteit kan alleen slagen als het breed wordt omarmd. Daarom is er sinds 1 juli wetgeving die ervoor zorgt dat burgers naast DigiD ook gebruik kunnen maken van private inlogmiddelen. In de Wet digitale overheid (Wdo) is ook geregeld dat aanbieders van e-wallets aan bepaalde eisen moeten voldoen: denk aan interoperabiliteit en veiligheid. Een middel moet ten minste voor 99,5 procent van de gebruikers beschikbaar zijn (uptime). Er zijn ook eisen geformuleerd voor tijdstippen voor onderhoud en upgrades en de communicatie daarover. Ook zijn er verplichtingen als het gaat om tijdig communiceren van beveiligingsrisico’s en incidenten.

60 uur per week telefonisch bereikbaar

Een andere eis is dat een aanbieder van een wallet ten minste 60 uur per week telefonisch bereikbaar is voor gebruikers; hiermee wil men voorkomen dat de serviceverlening zo beperkt is dat burgers (en later wellicht ook consumenten) daardoor problemen kunnen ondervinden bij toegang tot de publieke dienstverlening.

Het streven naar een ‘European Digital Identity Wallet’ komt voort uit de wens om een Europese oplossing te bieden die concurreert met wallets van Amerikaanse techreuzen zoals Apple, Google of services zoals PayPal. Om tegenwicht te bieden zet de EU in op open-source, transparantie, regulering, interoperabiliteit, een brede functionaliteit en een goede zorg voor privacy en beveiliging. Om Big Tech de pas af te snijden drukt de EU ook het gaspedaal in; dat tempo leidde in ons land tot verzet.

Pilots laten zien wat we kunnen verwachten

Binnen Europa zijn verschillende grootschalige pilotprojecten opgestart om de functionaliteit en interoperabiliteit van de e-wallets te testen. Deze pilotprojecten zijn gericht op verschillende ‘use-cases’, variërend van het openen van bankrekeningen tot toegang tot onderwijs en sociale zekerheid. In 2025 moeten de resultaten van deze pilots gebruikt kunnen worden door Europese lidstaten. In Nederland ontwikkelen onder andere ICTU en SIDN een e-wallet en verschillende bedrijven en instellingen zijn betrokken bij de eerdergenoemde Europese pilots. Uiteindelijk kunnen Europese burgers straks zelf kiezen van welke aanbieder ze een e-wallet in gebruik willen nemen. (Ziptone/Erik Bouwer)

Featured, Technologie