ABN AMRO onderzocht de effecten van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB), ingevoerd op 1 januari 2020. De wet maakt vaste arbeidsrelaties voor werkgevers meer aantrekkelijk en flexibele arbeidsrelaties minder. De onderzoekers constateren dat er vanaf mei 2019 (toen de Eerste Kamer voor de WAB stemde) vele tienduizenden contracten zijn opgezegd, maar niet aantoonbaar vervangen zijn door vaste contracten.

De bevindingen van ABN AMRO sluiten aan op verwachtingen die Klantcontact.nl eerder in kaart bracht. De sector heeft kunnen anticiperen op prijsstijgingen van 5-10 procent, waarbij ABN AMRO nu vaststelt dat de WAB alle vormen van flexibele arbeid, behalve zzp, 5 procentpunt duurder maakt dan vaste arbeid. Dat komt door de WW-premie voor tijdelijke contracten te verhogen, terwijl de premie voor vaste contracten juist daalt. Bovendien is het kostbaarder geworden om afscheid te nemen van werknemers. Zo gaat de transitievergoeding vanaf de eerste werkdag in, in plaats van na een tweejarig dienstverband. Uitzendbureaus hebben deze kosten over het algemeen doorbelast aan inleners.

Volgens de bank is uit het recente onderzoek af te leiden dat er sinds het begin van de WAB circa 77.000 flexwerkers zijn ontslagen, ofwel 5 procent van de 1,5 miljoen tijdelijke contracten, die daarna deels een WW-uitkering hebben aangevraagd terwijl de werkgevers overstapten op zelfstandigen zonder personeel (zzp). Daarmee zijn de doelen van de WAB maar ten dele gehaald, aldus de onderzoekers van ABN AMRO.

Effecten grootst bij laaggeschoold werk en jongere werknemers

Het effect van de WAB verschilt sterk tussen mannen en vrouwen, per beroep en per leeftijdsgroep. Vrouwen zijn disproportioneel hard geraakt door de WAB. Bijna 80 procent van alle personen van wie het tijdelijk contract als gevolg van de WAB werd beëindigd, is vrouw. Dat vrouwen vier keer zo hard zijn getroffen dan mannen komt met name doordat ze oververtegenwoordigd zijn in beroepen en sectoren die gevoeliger zijn voor kostenstijgingen. Kinderopvang, thuiszorg, horeca en verkoop kennen relatief kleine marges door stevige marktconcurrentie. In deze groep zijn 14.000 contracten opgezegd, een daling van 4%. Ook jongeren (van 15 tot 24 jaar) zijn harder getroffen dan andere leeftijdscategorieën. Uitvoerende medewerkers in de klantcontactsector zijn oververtegenwoordigd in de categorieën lager geschoolden en jongeren.

De overheid probeert al jaren het gat tussen flex en vast te verkleinen. De Commissie Borstlap beschouwt de WAB als tussenfase en bereidt nieuw beleid voor. (Ziptone/Erik Bouwer)

Featured, Human Resources