Een beperkt aantal gemeenten zal per 1 januari 2025 volledig voldoen aan de vereisten voor de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv). Dat concludeert VNG uit eigen onderzoek onder 66 van de 342 gemeenten.  

 

De beschikbaarheid van de juiste medewerkers voor de implementatie wordt door 55 procent van de respondenten genoemd als knelpunt. Ook is de reikwijdte van de wet een obstakel: er zijn veel producten, diensten en applicaties mee gemoeid.

De onderzochte gemeenten geven aan dat de grootste achterstand zich over het algemeen in het sociaal domein bevindt. Daar wordt vaak gebruik gemaakt van verschillende applicaties en veel processen van het sociaal domein (denk aan regelingen op het vlak van werk, participatie en zelfredzaamheid, zorg en jeugd) zijn nog niet gedigitaliseerd.

De Wmebv regelt dat burgers en bedrijven hun zaken die ze met de overheid moeten doen, digitaal kunnen afhandelen. De wet legt ook op dat er ondersteuning komt voor mensen die niet digitaal willen of kunnen communiceren met overheden. Die zorgplicht is het eerste onderdeel van de wet dat al van toepassing is.

Obstakels

Gemeenten moeten aan allerlei zaken gaan voldoen op het vlak van digitale communicatie met burgers en bedrijven. Die digitale communicatie is in te delen in vier categorieën: voor ontvangst van inkomende berichten; na ontvangst van inkomende berichten; uitgaande berichten en de zorgplicht (een element uit de wet dat al is ingegaan). Organisaties verwachten met name in de tweede en derde categorie knelpunten. Gemeenten hebben vooral moeite om tijdig te regelen dat burgers (geautomatiseerd) uitstel krijgen als zich een storing in het digitale proces voordoet. Ook op het vlak van bewijslast (bijvoorbeeld het loggen van berichten van burgers) wordt ingeschat dat de deadline van 1 januari 2025 niet wordt gehaald. Een ontvangstbevestiging aan de burger sturen vormt voor de meeste respondenten echter geen probleem.

Bron: VNG/Berenschot

VNG voorzag blijkbaar problemen rondom de invoering van de Wmebv, want heeft al in voorjaar 2023 een verzoek ingediend bij het ministerie om gemeenten te compenseren voor de financiële gevolgen van de Wmebv. Het ministerie wees dit verzoek af met als argument dat digitalisering in zijn algemeenheid tot besparingen heeft geleid en er hierdoor niet tot aanvullende compensatie wordt overgegaan.

Aanbevelingen

Het onderzoeksrapport, opgesteld door Berenschot, geeft ook aanbevelingen voor gemeenten. Zo suggereren de onderzoekers om verschillende implementatietrajecten te combineren (onder meer de Wmebv, de Wet open overheid en de Single Digital Gateway) om efficiënter te werken en synergiën te benutten en wordt samenwerking met andere gemeenten aanbevolen, ook als het gaat om onderhandelingen met leveranciers. (VNG)