Bij aanbestedingsexperts, aangehaald door dagblad Trouw, bestaan twijfels over de manier waarop de coronatestlijn en de vaccinatielijn aan Teleperformance zijn gegund. Zo ontbreekt informatie, is lastig te controleren of andere spelers het project hadden kunnen uitvoeren en is niet duidelijk waarom er geen gebruik is gemaakt van een toegestane spoedprocedure van 15 dagen bij een openbare aanbesteding.
Bij de bekendmaking van de gunning van de opdracht op 23 december 2020 is gemotiveerd waarom er onderhands is aanbesteed. Er is gebruik gemaakt van de uitzonderingsregel in de Aanbestedingswet 2012 waarbij een opdracht zonder voorafgaande bekendmaking van een oproep tot mededinging in het Publicatieblad van de Europese Unie kan worden gegund. De argumenten voor het gebruik van de uitzonderingsregel zijn de “dwingende spoed als gevolg van gebeurtenissen die door de aanbestedende dienst niet konden worden voorzien,” aldus de motivatie die op Tenderned te vinden is.
Alternatieve spoedprocedure
Of dat de keuze voor een onderhandse aanbesteding rechtvaardigt, betwijfelt advocaat Maurice Essers. Volgens hem bestaat er een goed én snel alternatief. De Europese Commissie heeft het, juist vanwege het belang van snelle besluiten, voor overheden mogelijk gemaakt om binnen vijftien dagen een openbare aanbesteding rond te krijgen, aldus Trouw.
De “beperkt beschikbare tijd” heeft overigens niet in de weg gestaan om bij andere mogelijke partijen in zeer beperkte mate informatie op te vragen, zo schrijft Trouw. Onduidelijk is echter of hieruit is gebleken dat andere partijen de klus niet zouden kunnen aannemen en uitvoeren; daarnaast is TP de enige partij die uiteindelijk een prijsopgave heeft verstrekt. In totaal gaat het om 30 miljoen euro voor de coronatestafsprakenlijn en bijna 160 miljoen euro voor de vaccinatielijn.
Weinig transparantie
Elisabetta Manunza, hoogleraar Europees aanbestedingsrecht aan de Universiteit Utrecht, stelt dat de doelmatigheid van onderhandse deals lastig te controleren zijn, omdat vooraf en achteraf slechts summiere informatie wordt gegeven. Manunza brengt de onderhandse uitbesteding in verband met andere problemen waar de GGD’en mee worstelen. “Het heeft direct effect op de bestrijding van het virus. Datalekken bij de GGD, een vaccinatieprogramma dat lang duurt, het hangt allemaal samen met hoe iets georganiseerd en aanbesteed is.” Of dat verband ook werkelijk bestaat is de vraag; de IT-problemen hebben te maken met de interne IT-governance van de GGD’en zelf.
In aanvullende documenten die Trouw heeft ontvangen van de GGD’en blijkt dat ook meespeelt dat TP al ervaring had met het werken met CoronIT. GGD beredeneert dat het voor vertraging zou zorgen om de vaccinatielijn aan een andere partij te gunnen, die dat systeem nog niet kent. De vraag is of die aanname terecht is, aldus Trouw.