Stel je voor: het is 2025 en je loopt naar de koffieautomaat op je werk. Je hoort collega’s praten over een nieuwe AI-agent die niet alleen je e-mails kan sorteren, maar ook geavanceerde analyses uitvoert en zelfs marketingstrategieën formuleert. Misschien overtreft dit systeem op sommige vlakken zelfs jouw werk, iets waar je altijd trots op was. Dat kan best confronterend zijn. Dit gevoel – de schrik en soms zelfs de pijn van ontdekken dat een machine je inhaalt – noemen we bij AI.nl het ‘Kasparov-syndroom’.

 

Tekst: Job van den Berg

De naam komt van Garri Kasparov, schaaklegende die in 1997 verloor van Deep Blue, de IBM-computer die hem zijn titel als ’s werelds beste schaker ontnam. Hoewel Deep Blue vooral een krachtige rekenmachine was – en je de vraag kunt stellen of deze ‘echt AI’ was – staat die wedstrijd symbool voor het moment waarop technologie de mens kan overtreffen. Kasparovs nederlaag draaide niet alleen om schaken, maar ook om het besef dat een machine je eigen expertise kan overnemen. Dát is precies wat er nu in veel vakgebieden aan de hand is: van schrijven en programmeren tot financiële en creatieve werkzaamheden.

Het is begrijpelijk dat je schrikt als je ziet dat een AI in no-time oplossingen bedenkt of taken uitvoert die jij jarenlang met zorg ontwikkelde. Toch betekent dit niet het einde van je carrière. AI kan repetitief, voorspelbaar en data-intensief werk uit handen nemen, zodat jij je kunt richten op wat mensen wél uniek maakt: empathie, creativiteit en een scherp moreel kompas. Of je nu leidinggevende, marketeer of ontwikkelaar bent: de sleutel ligt in samenwerking tussen mens en machine.

Kasparov zelf koos er na zijn verlies voor om zich te verdiepen in technologie. Hij schreef boeken, gaf lezingen en promootte de samensmelting van menselijke intuïtie en rekenkracht. Tijdens een TEDx-talk benadrukte hij zijn toekomstvisie met de woorden: “There’s only one thing that only humans can do, and that’s dream. Let us dream big”. Juist dat vermogen tot dromen, verbeelden en innoveren blijft essentieel, ook al draaien machines steeds slimmer mee in onze processen.

Toch is het niet eenvoudig om te navigeren in een wereld waarin AI zulke hoge ogen gooit. Wat kun je concreet doen om je voor te bereiden? Precies op dat punt komen de volgende stappen van pas.

Bereid je voor op jouw ‘Kasparov-moment’

Omarm verandering: Zie AI niet als een bedreiging, maar als een kans. Technologie maakt je werk niet overbodig, maar verandert de manier waarop je waarde toevoegt.

Focus op je unieke menselijkheid: Creativiteit, empathie, en strategisch denken blijven unieke menselijke vaardigheden. Combineer deze met de kracht van AI.

Blijf leren: Zorg dat je up-to-date blijft met technologische ontwikkelingen. Begrijp hoe AI werkt en hoe je het kunt inzetten in jouw vakgebied.

Deze drie principes zijn cruciaal om te voorkomen dat je verlamd raakt door het Kasparov-syndroom. Door veranderingen in je werk te omarmen, ontdek je nieuwe manieren om relevant te blijven. Als AI je rapporten sneller kan maken, kun jij je richten op de interpretatie en de menselijke maat. Ontwikkel je creativiteit en empathie door te kijken waar jouw inzichten het verschil kunnen maken—bijvoorbeeld in het maken van beslissingen waar emotie en ethiek een grote rol spelen. En investeer in je eigen kennis door te blijven leren over AI, zodat je weet hoe je de juiste vragen stelt en de resultaten die AI levert op waarde kunt schatten.

Het Kasparov-syndroom hoeft geen vloek te zijn

Misschien wordt 2025 dus jouw ‘Kasparov-jaar’ waarin je voor het eerst ervaart dat AI een deel van je werk beter, sneller of goedkoper kan doen. Dat kan even schrikken zijn, maar zie het ook als een katalysator voor groei. Jouw toegevoegde waarde zit in de menselijke vaardigheden die geen machine kan vervangen. Door samen te werken met AI, verleg je de grens van wat mogelijk is en kun je juist méér bereiken dan voorheen.

Dus neem die slok van je cappuccino en stel jezelf de vraag: welke dromen heb jij nog? Hoe kun je die vormgeven samen met AI, in plaats van ertegen te vechten? Het Kasparov-syndroom hoeft geen vloek te zijn, maar kan juist de eerste stap vormen naar een inspirerende toekomst waarin mens en machine elkaar naar nieuwe hoogten stuwen.

 

Job van den Berg is mede-oprichter van ai.nl en van The Automation Group, spreker en tech-ondernemer, presentator van de AI-serie AI at Work (DPG Media) en auteur van verschillende boeken over AI. Hij was eerder data director bij onder meer Kantar en DPG Media. Van den Berg schrijft de komende tijd columns voor Ziptone.